GÜNEYKÖY’DE UNUTULAN BİR SANAT YENİDEN HAYAT BULUYOR
Yalova’nın köklü el sanatları geleneğini yaşatan isimler arasında yer alan Sultan Mehmet Yaman, 22 yıllık Zabıta ve Mezarlıklar Müdürlüğü görevinin ardından emekliliğini bir ustalık mirasını geleceğe taşımakla değerlendiriyor. Güneyköy’de doğup büyüyen Yaman, 2025 Ocak ayında emekliye ayrıldıktan sonra merhum kayınpederi ve Türkiye’de boynuzdan takı yapan nadir ustalardan biri olan Mehmet Atışan’ın sanatını devam ettirme sorumluluğunu üstlendi.
Uzun yıllar boyunca Kültür ve Turizm Bakanlığı DÖSİM üreticisi olarak tanınan, boynuz takıya gümüş işlemeciliğini kazandıran Atışan’ın sanatını sürdüren Yaman, bu değerli mesleğin son temsilcilerinden biri olmanın bilinciyle çalışmalarını sürdürüyor.
BOYNUZ İLE GÜMÜŞÜN BÜYÜLEYİCİ BULUŞMASI
Sultan Mehmet Yaman ile yakın arkadaşı Kamil Eriş’in atölyesinde ürettiği eserler, tamamen doğal boynuz ve el işçiliğiyle hazırlanıyor. Boynuzu gümüşle birleştiren Yaman, eserlerinde natürel mercan, firuze taş ve gerçek inci gibi değerli materyaller de kullanıyor.
Yaman, her bir parçanın eşsiz olduğuna dikkat çekerek şunları söyledi:
“Boynuz takılar, altında bu kadar zarif durmuyor. Gümüşle güzelleşti, özdeşleşti. Pırlanta nasıl yapılıyorsa boynuz takılarında da aynı ince işçilik var. Zaten zor çıkan ürünler. Bir boynuzun işlenebilir hale gelmesi bile 9 ay sürüyor. Çatı aralarında üç kez dezenfekte edilip kokudan arındırılıyor. Takıya dönüştürmekse bir ay daha istiyor. Her yapılan ürün dünya üzerinde tektir.”
BOYNUZUN 1000 YILLIK YOLCULUĞU
Boynuzun tarih boyunca çeşitli alanlarda kullanıldığını hatırlatan Yaman, Osmanlı’dan Kafkas kültürlerine uzanan geniş bir geleneği taşıdıklarını belirtiyor:
“Boynuz tarihin her döneminde kullanılmış. Kama ve bıçak saplarında, barutlukta, tarakta, hatta okçuların parmağına taktığı ‘zihgir’ olarak… Boynuz öyle bir madde ki doğanın içinde yaşıyor. Benim kullandığım sığır boynuzu; çok nadir manda boynuzu kullanıyorum. Her boynuzun dokusu, rengi farklıdır. Tıpkı insanların parmak izleri gibi…”
ZAHMETLİ BİR SANATIN İNCE AYRINTILARI
Yaman, boynuzun işlenme sürecinin büyük sabır gerektirdiğini vurgulayarak, ustalığın püf noktalarını şöyle anlattı:
- Boynuzun doğal ortamda 8 ay çatı arasında, soğan çuvalları içinde kuruması gerekiyor.
- Hemen işlenen boynuz kısa sürede eski formuna dönüyor.
- Isı ve kaynatma işlemi sonrası boynuzun dinlendirilmesi bir ay daha sürüyor.
- Eğer bu süreler beklenmezse gümüş aksamda ‘sırıtma’ adı verilen deformasyonlar oluşuyor.
Dezenfekte sürecinde ise kristal sodanın önemine dikkat çeken Yaman, mantar oluşumunu engellemek için her parçayı özenle temizlediklerini anlattı.
“ÇIRAK YETİŞMİYOR, SANAT ÖLMEYE MAHKÛM”
Mesleğin geleceği konusunda endişeli olduğunu ifade eden Yaman, günümüz gençlerinin el sanatlarına ilgisizliğinin geleneksel meslekleri tehdit ettiğini belirtti:
“Şimdiki çocukların ellerinde hep telefonlar var. Sanatla ilgileri yok. Bu yüzden bu meslekler ölüme mahkûm oluyor. Biz elimizden geldiğince devam ettirmeye çalışıyoruz.”
DEĞERİ YÜKSEK BİR DÜKKÂN AÇILIYOR
Güneyköy’de bir süredir üretim yapan Yaman ve Eriş, şimdi büyük bir heyecanla yeni dükkânlarının açılışına hazırlanıyor. Küçük ancak pahada değerli eserlerin yer alacağı dükkân, 29 Kasım 2025 Cumartesi günü kapılarını açacak.
Yalova’nın kültürel mirasında iz bırakan merhum usta Mehmet Atışan’ın sanatının gelecek nesillere taşınacağı bu yeni mekân, bölgeye hem turistik hem de sanatsal değer kazandıracak.
BAŞAK GAZETESİ’NDEN HAYIRLI OLSUN MESAJI
Yalova Başak Gazetesi olarak, böylesine önemli bir el sanatını yaşatmanın gururunu taşıyan Sultan Mehmet Yaman ve Kamil Eriş’e şimdiden hayırlı olsun diyor, yeni dükkânlarında bol kazançlar diliyoruz.
Haber: Umut YILMAZ
