Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunulan “Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”, doğal ve kültürel miras alanlarını tehdit eden hükümler içerdiği gerekçesiyle kamuoyunun tepkisini çekiyor. Teklif, 19 Haziran Perşembe günü TBMM komisyonunda görüşülmeye başlanacak.
Yeni düzenleme; Maden Kanunu’nun yanı sıra Çevre Kanunu, Mera Kanunu, Elektrik Piyasası Kanunu ve Yenilenebilir Enerji Kanunu’nda da değişiklikler öngörüyor. Hükümet tarafından “ekonomik istikrar”, “millî çıkar” ve “enerji bağımsızlığı” gerekçeleriyle sunulan teklif, çevre koruma ilkesinden uzaklaştığı ve yatırım lehine geniş ayrıcalıklar tanıdığı gerekçesiyle eleştiriliyor.
TEMA Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Deniz Ataç, yaptığı açıklamada, teklifin sadece belirli sektörler için yatırım kolaylığı sağlamadığını; aynı zamanda çevre koruma politikalarını zayıflattığını, yerel halkın ve kamuoyunun söz hakkını da yok saydığını belirtti.
“Süper İzin” Dönemi Başlıyor
Teklif kapsamında, IV. Grup madenler ile stratejik ve kritik madenler için özel bir kurul oluşturulması planlanıyor. Bu kurul, yatırım projelerine süreci hızlandıracak şekilde izin verebilecek, hatta özel mülkiyete ait taşınmazlar için acele kamulaştırma kararı alabilecek. Ataç, bu durumun çevresel etkilerin göz ardı edilmesine neden olabileceğini ifade etti.
Zeytinlikler ve Ormanlar Tehlikede
Teklifteki düzenlemelerle, zeytinlik alanların “taşınabilir” ilan edilerek maden faaliyetlerine açılmasının önü açılıyor. Özellikle Muğla’daki zeytinliklerde kömür madeni çalışmaları yapılmasına yönelik düzenleme, ileride Türkiye genelindeki tüm zeytinliklerin tehdit altına girebileceği yönünde endişeleri artırıyor.
Diğer yandan, madencilik yapılacak orman alanlarının Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’ne (MAPEG) devredilmesi de teklifte yer alıyor. Orman Genel Müdürlüğü gibi uzman kuruluşların bu süreçte dışarıda bırakılması ise doğa koruma açısından ciddi riskler barındırıyor.
Korunan Alanlara Otomatik Onay Sistemi
TEMA Vakfı, teklifin doğal ve tarihi sit alanlarında 3-4 ay içinde başvurulara yanıt verilmemesi halinde izin verilmiş sayılmasını öngören maddesinin, çevre koruma kurumlarını işlevsiz hale getireceği uyarısında bulunuyor. Bu maddeyle birlikte, ruhsat başvurusu alan projelerin çevresel etkileri değerlendirilmeden faaliyete geçme riski doğuyor.
ÇED Süreci Zayıflatılıyor
Teklifte yer alan bir diğer önemli düzenleme ise, Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) sürecini devre dışı bırakabilecek nitelikte. “ÇED Olumlu” kararı beklenmeden ruhsat ve teşvik verilmesinin önü açılırken, “ÇED Gerekli Değildir” kararının da kaldırılmasıyla değerlendirme ölçütlerinde belirsizlik oluşabileceği ifade ediliyor.
“Doğayı Korumak Ortak Sorumluluğumuz”
TEMA Vakfı Başkanı Deniz Ataç, teklifin yalnızca çevreyi değil, kırsal yaşamı, gıda ve su güvenliğini, hatta gelecek kuşakların yaşam hakkını tehdit ettiğini vurgulayarak kamuoyunu duyarlılığa çağırdı. Ataç, “Bugün verilecek kararlar geleceğimizi de belirleyecek. Zeytinlikler, ormanlar, meralar ve su varlıklarımız bir kez kaybedildiğinde geri getirilemez. Bu nedenle toplumun tüm kesimlerini bu düzenlemeye karşı çıkmaya davet ediyoruz” ifadelerini kullandı.
Biliyorsun, Sorumlusun! TEMA Vakfı
