CHP Yalova Milletvekili Tahsin Becan, kamu özel işbirliği (KÖİ) projelerinin kamuya getirdiği finansal yüklerin, şeffaf olmayan ihale süreçlerinin ve oluşan kamu zararının boyutunun araştırılması amacıyla TBMM’ye Meclis Araştırma Önergesi sundu.
Hazineye ve Vatandaşa Ağır Yük
CHP’li Becan, enerji, karayolu, liman, havaalanı, yurt, demiryolu ve şehir hastaneleri gibi çok sayıda projede uygulanan Kamu-Özel İşbirliği (KÖİ) modelinin toplam yatırım büyüklüğünün Eylül 2024 itibarıyla 102,72 milyar dolara ulaştığını belirtti.
Becan, kamu bütçesine binen yükün giderek arttığını vurgulayarak şu bilgileri paylaştı:
“Kamu-özel işbirliği projelerinin bütçeye olası finansman yükleri konusunda 2025 yılında 204 milyar TL’lik bir kaynak ayrılmıştır. 2025-2026 dönemi için tahmini toplam yük 689 milyar TL’ye ulaşacaktır. Türkiye hazinesi bu yükü daha ne kadar taşıyacaktır? Bu durum gelir dağılımını bozmakta, dar gelirli vatandaşlara ayrılacak kaynakları azaltmaktadır.”
“Projelere Değil, Yapılış Şekline Karşıyız”
CHP’li Becan, kamu özel işbirliği modeliyle yapılan projelerin ihale süreçlerinde ciddi şeffaflık sorunları yaşandığını belirterek şunları kaydetti:
“Söz konusu projelerin ihale şartnameleri çoğu kez sonradan değiştirilmiş, hemen hemen bütün ihaleleri aynı şirketler kazanmıştır. Bu durum kamu kaynaklarının verimsiz kullanılmasına ve vatandaşın sırtına daha fazla yük binmesine neden olmuştur.”
“KÖİ Modeli Yapısal Sorunlar Taşıyor”
Becan, kamu özel işbirliği projelerinin Türkiye’de 1986 yılından bu yana uygulandığını hatırlatarak, 2003 sonrasında modelin hızla yaygınlaştığını ifade etti. Ancak modelin uzun vadede ciddi mali riskler barındırdığını belirten Becan şöyle devam etti:
“Uluslararası kuruluşların hazırladığı raporlar, KÖİ finansman modelinin kendi içinde önemli sakıncalar taşıdığını gösteriyor. Döviz cinsinden yapılan ödemeler, ekonomik kriz dönemlerinde bütçeye ekstra yük getiriyor. Bu yük, Türkiye ekonomisi için telafisi zor sorunlar doğurabilir.”
“Araştırma Komisyonu Kurulmalı”
CHP Yalova Milletvekili Tahsin Becan, kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanımını sağlamak amacıyla KÖİ projelerinin tüm yönleriyle incelenmesi gerektiğini vurguladı:
“Kamu kaynaklarının verimli kullanılmasını sağlayacak önlemlerin belirlenmesi, mevcut politikaların değerlendirilmesi ve yeni yasal, kurumsal düzenlemelerin oluşturulması için Meclis Araştırma Komisyonu kurulmasını talep ettik.”
Tahsin BECAN
CHP Yalova Milletvekili
Milli Savunma Komisyonu Üyesi
